Forex to taki rynek, gdzie handluje się pieniędzmi za pieniądze. Kupując walutę danego kraju, to tak jakby kupować wszystkie akcje gospodarki tego kraju, gdyż cena waluty zależy od kondycji gospodarki.
Praca na okrągło
W przeciwieństwie do giełd papierów wartościowych forex nie posiada fizycznej lokalizacji, np. budynku , w którym mieściłyby się biura, parkiet, systemy transakcyjne przyjmujące zlecenia z całego świata.
W rzeczywistości jest to zdecentralizowany rynek pozagiełdowy (Over-The-Counter, “OTC”) lub międzybankowy (Interbank), gdzie transakcje są przeprowadzane pomiędzy dealerami walutowymi przy pomocy urządzeń łączności elektronicznej (internet, telefon, faks). Stąd przeglądając portale różnych banków czy brokerów działających na tym rynku można niejednokrotnie stwierdzić różnice w kwotowaniach .
Rynek forex działa przez okrągłe 24 godziny na dobę, od poniedziałku do piątku. W weekend odpoczywa. Nie funkcjonuje również podczas ważnych świąt. Rozpoczęcie handlu następuje w niedzielę o godz. 23.00 czasu polskiego, zakończenie ma miejsce w piątek o godz. 22.00 czasu polskiego.
Godziny pracy rynku forex nakładają się na siebie - gdy jedne ośrodki zamykają handel, inne go rozpoczynają. Dzień handlu rozpoczyna się od Wellington w Nowej Zelandii, następne są Sydney, Tokio, Hong Kong i Singapur. Kilka godzin później, zaczyna handlować Bliski Wschód. W tym czasie nadal aktywne są ośrodki na Dalekim Wschodzie. Zanim zakończą pracę centra finansowe w Japonii budzi się Europa. Po południu naszego czasu uaktywnia się Nowy Jork, a za nim Chicago i Kalifornia. Gdy w Stanach Zjednoczonych późnym popołudniem dealerzy kończą pracę, w ośrodkach azjatyckich i Pacyfiku rozpoczyna się kolejny dzień handlu. I tak w kółko.
Dzięki bardzo wysokim obrotom foreksu trudno, aby pojedynczy inwestor , a nawet zorganizowane grupy inwestorów mogły skutecznie dokonywać na nim manipulacji cenowych. Zdarza się, że poważna interwencja banku centralnego wpływa na zmianę kursu jednej z walut, lecz raczej w niewielkim stopniu i tylko na chwilę.
Na rynku forex nie ma ustalonej standaryzacji, która obowiązywałaby na całym świecie. Każda instytucja finansowa (broker) organizująca obrót walutowy określa własne parametry transakcji. Na przykład, wielkość kontraktu, określana także mianem lot.
Każda waluta jest oznaczana unikalnym trzyliterowym kodem według norm ISO np. EUR (euro), USD (dolar amerykański), PLN (złoty polski). Główne waluty na rynku forex to: USD, EUR, JPY (jen japoński), GBP (funt brytyjski), CHF (frank szwajcarski), CAD (dolar kanadyjski), AUD (dolar australijski). Pozostałe mają mniejsze znaczenie.
Dokładność notowań (kwotowania) walut określana jest mianem pip (ang. Price Interest Point). Oznacza on, o jaką najmniejszą wartość może zmienić się cena danej waluty. Dla większości walut stanowi on 0,0001 części waluty kwotowanej, np. kurs EURPLN może zmienić się co najmniej z poziomu 3,5267 na 3,5268 lub 3,5266. Dla dolara wobec jena japońskiego pip wynosi 0,01, np. 115,28 USDJPY. Wielkość pip ustala każdy broker indywidualnie.
Dla każdej waluty można obliczyć wartość jednego pip.
Przykład 1:
Kurs franka szwajcarskiego wobec złotego wynosi 2,1543 CHFPLN. Stąd wartość pip wynosi 0,0001 PLN lub:
Dla lota na 1.000.000 CHFPLN zmiana kursu o jeden pip da zmianę wartości pozycji o 100 PLN lub 46 CHF.
Przykład 2.
Kurs dolara amerykańskiego względem jena japońskiego wynosi 112,65 USDJPY. Stąd wartość pip wynosi 0,01 JPY lub:
Dla lota na 100.000 USD wartość pip wynosi 1.000 JPY lub 8,90 USD
Wartości pip na platformie SaxoTrader dla 100.000 jednostek waluty bazowej przedstawia poniższa tabelka.
Źródło: e-saxotrader.com
Nic za darmo
Brokerzy często w swych ofertach reklamowych informują, że nie pobierają prowizji od transakcji. Jest to nieprawda – nie są to instytucje charytatywne. Ich zyskiem, a zarazem kosztem dla inwestora jest różnica pomiędzy ceną kupna i ceną sprzedaży waluty – spread. Broker inkasuje spread zarówno przy otwieraniu, jak również przy zamykaniu pozycji. Przy normalnej płynności rynku łączne koszty transakcyjne stanowią średnio 0,1% wartości transakcji.
Inwestowanie na rynku forex polega bądź na zakupie danej waluty, w celu jej późniejszej odsprzedaży, bądź najpierw na sprzedaży tej waluty, a później jej odkupieniu. Tu kolejność transakcji może być dowolna i określa ją inwestor w oparciu o przewidywania, co do rozwoju sytuacji na rynku. W rzeczywistości nie dochodzi do fizycznej dostawy waluty, lecz rozliczana jest tylko różnica między wartościami lotów wynikających z cen kupna i sprzedaży waluty.
Inwestor faktycznie nie wpłaca pełnej równowartości nabywanej waluty lecz depozyt początkowy (Initial Margin), którego wysokość określa indywidualnie każdy broker lub inny podmiot organizujący platformę handlu walutami. Zazwyczaj jest to 1% lub 2% wartości lota. Udział depozytu w locie stanowi o wielkości dźwigni finansowej. Przy depozycie 1% wynosi ona 100:1, natomiast przy 2% - 50:1. Wielkość dźwigni determinuje poziom ryzyka inwestycyjnego .
Na przykład przy jednoprocentowym depozycie kwota 10 tysięcy USD pozwala na handlowanie lotem opiewającym na 1 milion USD. Jeżeli wskutek poniesionych strat wartość depozytu spadnie poniżej dopuszczalnego poziomu, wówczas inwestor jest zobowiązany do jego uzupełnienia. W przeciwnym wypadku pozycja zostanie zamknięta, co oznacza realizację straty.
Kalkulowanie zysków i strat
Obliczenie zysku bądź straty dla różnych scenariuszy rynkowych jest bardzo proste. Należy obliczyć różnicę ceny kupna i sprzedaży walut. Na platformie transakcyjnej inwestor posiada możliwość ciągłego śledzenia wyników swej inwestycji.
Na przykład: inwestor przewidujący wzmocnienie euro wobec franka szwajcarskiego zajmuje długą pozycję w locie na 1.000.000 EURCHF, dokonawszy przy tym wpłaty depozytu zabezpieczającego w kwocie 10.000 EUR. Przyjmijmy, że aktualne notowania dla tej pary wynoszą bid-ask 1,5522–1,5526 EURCHF, co oznacza, że inwestor może kupić euro po 1,5526 CHF, natomiast sprzedać go po 1,5522 CHF. Spread wynosi więc 4 pipsy.
Transakcja kupna euro zostanie w tej sytuacji zawarta po kursie ask=1,5526 EURCHF. Jeżeli po określonym czasie notowania zmienią się na: bid-ask 1,5548-1,5552 i inwestor postanowi zamknąć pozycję, wówczas sprzedaje taki sam lot po kursie bid=1,5548 EURCHF. Różnica kursów wynosi więc 1,5548-1,5526=0,0022 EURCHF (22 pips). Zysk z tej transakcji wynosi:
1.000.000 x 0,0022 = 2.200 CHF, tj. 2200/1,5548=1415 EUR.
Wynik inwestycji można obliczyć również w oparciu o wartość pip. Różnica pomiędzy ceną sprzedaży i ceną kupna waluty EUR wyniosła 22 pips. Wartość jednego pip wynosi:
0,0001x1.000.000 = 100 CHF
stąd zysk stanowi:
22 x 100 = 2.200 CHF.
Stopa zwrotu z inwestycji, jaką uzyskał inwestor wynosi:
Kurs waluty zmienił się o:
Jak wynika z powyższego, zmiana kursu waluty o 0,1415% dała stopę zwrotu 14,15%, czyli 100-krotnie wyższą. Odpowiada to dokładnie wielkości dźwigni finansowej dla tego kontraktu. Im wyższa dźwignia tym większy potencjał zarabiania. Niestety – także straty.
Należy należy zauważyć, że zarówno przy transakcji kupna, jak również sprzedaży pośrednicząca instytucja zarobiła każdorazowo po 4 pipsy, co daje razem 8 pipsów.
Uczestnicy rynku forex
Głównymi uczestnikami rynku forex są: banki centralne, banki komercyjne, brokerzy komercyjni, przedsiębiorstwa komercyjne, fundusze hedgingowe, osoby fizyczne. Każdej z tych przyświeca inny cel działalności na rynku walutowym, chociaż w gruncie rzeczy każdy chce osiągnąć dodatnią stopę zwrotu. Każda grupa podmiotów dysponuje różnymi środkami finansowymi oraz wykorzystuje narzędzia o różnym poziomie technologicznym.
Banki centralne - to poważni uczestnicy rynku, jednak ich udział stanowi kilka procent obrotów. Postępują w sposób odmienny od pozostałych uczestników rynku. Ich zadaniem jest realizacja polityki pieniężnej swych państw. Transakcje tych podmiotów mają na celu zazwyczaj utrzymania określonych relacji i wskaźników na rynku pieniężnym . Jeżeli bank centralny posiada znaczące rezerwy walutowe, jego wpływ na rynek forex może być znaczący.
Banki komercyjne - jest ich znacznie więcej na rynku, niż banków centralnych. Dokonują zakupów i sprzedaży walut na rynku międzybankowym, zazwyczaj w celu komercyjnym, jak również spekulacyjnym. Część obrotów jest generowana przez dealerów bankowych w imieniu swych klientów. Szczególnie w ostatnich latach nasiliła się konkurencja na rynku transakcji międzybankowych.
Brokerzy - świadczą usługi pośrednictwa dla klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych. Oferują także dostęp do platform transakcyjnych, opracowują analizy i świadczą, zazwyczaj nieodpłatnie dla swych klientów, usługi doradztwa finansowego. Podmioty te funkcjonują w niszy, która nie jest przedmiotem zainteresowania dużych banków.
Przedsiębiorstwa komercyjne -zazwyczaj posiadają długie lub krótkie pozycje w walutach, wynikające z prowadzonej działalności. Ich rola wzrasta z każdym rokiem, gdyż rosną przepływy kapitału, towarów i usług na całym świecie. Sprzyjają temu procesy globalizacyjne. Otwarte pozycje walutowe winny być zabezpieczone, co wymaga zawarcia walutowych transakcji terminowych (hedging).
Duże międzynarodowe przedsiębiorstwo, poprzez zawarcie transakcji zabezpieczających otwartą pozycję, może oddziaływać w krótkim okresie na sytuację na rynku walutowym. Przedsiębiorstwa te oddziałują również na kursy walut, jeżeli dokonują transferu znacznych ilości kapitału na inwestycje zagraniczne.
Fundusze hedgingowe - podmioty te są aktywnymi spekulantami na rynku walutowym. Z każdym rokiem obracają większymi środkami, stąd ich oddziaływanie na rynek walutowy jest coraz większe. Ich działalność może czasami destabilizować kursy walut, a także wpływać na ustalanie poziomów cen walut, nie mających odzwierciedlenia we wskaźnikach fundamentalnych.
Inwestorzy indywidualni - odgrywają dziś dużą rolę na rynku forex. Są to spekulanci, którzy chcą zarobić na ruchach cen poszczególnych walut. Każdy odrębnie nie dysponuje tak dużymi środkami, aby mieć wpływ na kształtowanie się kursów. Jednak jest ich najwięcej, stąd ich udział w obrotach jest bardzo wysoki. Spekulanci przejmują na siebie ryzyko finansowe , licząc na zyski. Największą korzyścią z działania tej grupy inwestorów jest zapewnienie płynności, która stanowi o efektywności rynku. Obiektywne określanie cen nie byłoby możliwe bez inwestorów indywidualnych.
Jan Mazurek
