W portfelach takich funduszy mogą znajdować się również jednostki uczestnictwa i tytuły uczestnictwa zagranicznych funduszy, które lokują na rynkach akcji.
Część aktywów, która nie zostanie ulokowana w akcje, jest inwestowana w dłużne papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego.
Pozostałe aktywa stanowią instrumenty zapewniające bieżącą płynność funduszu oraz okresowo nie zainwestowane środki pochodzące z wpłat na rachunek nabyć lub pochodzące ze sprzedaży akcji, jeszcze nie zainwestowane. Wolne środki są lokowane również na lokatach terminowych O/N, gdyż fundusz musi posiadać pewną rezerwę gotówki niezbędną dla realizacji wykupów.
Dobór akcji do portfela jest przeprowadzany w oparciu o analizę fundamentalną oraz techniczną. Ponadto nieodzownym narzędziem zarządzającego jest analiza makroekonomiczna.
Celem analizy fundamentalnej jest wyszukiwanie papierów wartościowych o jak najwyższej oczekiwanej stopie zwrotu, przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka inwestycyjnego. Poprzez analizę techniczną zarządzający starają się zidentyfikować trendy dla całego rynku, branży oraz poszczególnych papierów wartościowych. Dłużne papiery wartościowe dobierane są w oparciu o aktualne i przewidywane stopy procentowe. Nie one jednak decydują o wynikach funduszu akcji.
Wysoki udział akcji w portfelu powoduje, że ryzyko inwestycyjne oraz potencjał zarabiania tego rodzaju funduszy jest wysoko skorelowany z notowaniami akcji na giełdzie.
Portfele składające się w zdecydowanej większości z akcji generują wysokie zyski w czasie hossy oraz największe straty w czasie bessy. Ich zmienność wartości jednostek uczestnictwa jest bardzo wysoka.
Nie wszystkie fundusze są jednakowo agresywne. Zależy to od ustalonej polityki inwestycyjnej. Niektórzy zarządzający wykazują się postawą zachowawczą, inni lokują w spółki ryzykowne, mogące przynieść duże zyski lecz również duże straty. Często są to młode spółki, działające w sektorach nowoczesnych technologii, zazwyczaj nie wypłacające dywidendy. Odrębna grupa funduszy akcji jest zorientowana na spółki posiadające ugruntowaną pozycję rynkową. Ceny tych walorów nie ulegają gwałtownym zmianom, a inwestorzy otrzymują zazwyczaj co roku wysoką dywidendę. Wynik takiego funduszu jest mniej wrażliwy na wahania koniunktury giełdowej, gdyż część przychodów pochodzi z dywidendy.
Podczas trendu wzrostowego, jak również spadkowego, akcje dużych spółek zmieniają swą cenę wolniej, niż ma to miejsce w przypadku średnich i małych przedsiębiorstw. Stąd inaczej będą zachowywać się fundusze posiadające w portfelu akcje spółek z WIG20, a inaczej z sWIG80.
Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, zarządzający są zobowiązani do dywersyfikacji inwestycji, lokując w akcje co najmniej kilkunastu spółek. Zmniejsza to ryzyko poniesienia dużej straty na portfelu, jeżeli jedna lub kilka spółek nie spełni oczekiwań.
Źródłami dochodów funduszy akcji są:
- wzrosty cen posiadanych papierów wartościowych,
- otrzymane dywidendy,
- dochody ze sprzedanych praw poboru,
- otrzymane odsetki od dłużnych papierów wartościowych,
- odsetki od lokat bankowych
- dochody z innych instrumentów finansowych.
Zarządzający działają niejednokrotnie w nie komfortowej sytuacji, kiedy sytuacja na giełdzie jest niekorzystna, a mimo wszystko muszą realizować wymogi statutu funduszu, który dopuszcza okresowo pewien udział papierów bezpiecznych, np. nie więcej niż 40%. Nie mogą wówczas zamienić znaczącej części portfela na obligacje, unikając ponoszenia strat na rynku akcji. W przypadku masowych wykupów, podczas bessy na giełdzie, muszą zapewnić odpowiednią ilość gotówki, realizując transakcje sprzedaży akcji, niejednokrotnie po niekorzystnych kursach. To powoduje, że spadki wyceny funduszu pogłębiają się w dużym tempie. Jest to jedna z przyczyn dużej zmienności funduszy akcji. Margines działania zarządzających funduszami akcji jest więc dość mocno ograniczony.
Inwestowanie w fundusze akcji wiąże się z ponoszeniem wyższych opłat za zarządzanie, niż w przypadku funduszy obligacji czy pieniężnych. Wynika to w wyższych kosztów, jakie Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych musi ponieść przy zarządzaniu aktywami.
Wiąże się to przede wszystkim z wyższymi kosztami zarządzania funduszem akcyjnym. Wynika to z faktu, że zarządzanie funduszem, który posiada w aktywach akcje wielu spółek podlegające niejednokrotnie częstym i dużym zmianom wymaga dużych nakładów pracy i środków.
Wyniki osiągane przez poszczególne fundusze akcji są bardzo zróżnicowane. Wynikał to z wielu czynników. W pierwszej kolejności na wynik funduszu ma wpływ przyjęta polityka inwestycyjna. W statucie funduszu może być określone, w jakie spółki fundusz będzie inwestować: wielkość spółek, sektory, rynki. Rentowność funduszu zależy również od poziomu stosowanego lewarowania. Dlatego też przed wyborem funduszu warto jest przyjrzeć się bliżej strategii, której opis jest zawarty w prospekcie oraz statucie funduszu.
Wyniki osiągane przez fundusze akcji zależą w znaczącej mierze od profesjonalizmu zarządzających, jak również przestrzegania przez nich zasad etyki zawodowej. Próbą umiejętności zarządzania są okresy bessy. Wówczas spadki na giełdzie są bardziej gwałtowne, niż wcześniejsze wzrosty. Nie każdy radzi sobie, kiedy ceny spadają z dnia na dzień po kilka procent i trudno zrealizować zlecenie sprzedaży po zadowalającym kursie.
Wiele z funduszy akcji określa sobie benchmark, do którego przyrównuje swoje wyniki. Do konstrukcji benchmarku używa się indeksu rynku, z którego pochodzą akcje lub kompozycji składającej się z różnych indeksów rynku akcji oraz indeksu opisującego rynek instrumentów dłużnych. Dla funduszy inwestujących na zagranicznych rynkach często wykorzystuje się jeden z indeksów MSCI (Morgan Stanley Capital International). Nie oznacza to jednak, że inwestycje funduszu będą zawsze co najmniej tak dobre, jak benchmark.
Fundusze posiadające w portfelach akcje z rynków zagranicznych będą inaczej się zachowywać niż fundusze inwestujące tylko na polskim rynku. Nie bez znaczenia jest również problem ryzyka walutowego. Na ryzyko funduszy akcji ma wpływ głębokość rynku giełdowego. Jeżeli jest niewystarczająca w stosunku do napływu pieniędzy dochodzi do przewartościowania akcji. Kursy akcji niejednokrotnie nie mają odzwierciedlenia w wartości spółek, co zwiększa ryzyko inwestycyjne. Wraz z zakupami akcji jest ono przenoszone na fundusze oraz ich uczestników.
Początkowo nie zdają oni sobie sprawy z tego, gdyż aktywizowane są w takich sytuacjach kampanie marketingowe. Wszyscy zaślepieni perspektywą horrendalnych zysków nie chcą słyszeć o możliwości korekty. Często uważają, że to oni właśnie zdążą umorzyć jednostki przed krachem.
Po rozpoczęciu trendu spadkowego na giełdzie jest zazwyczaj za późno, aby ochronić całkowity zysk lub w gorszej sytuacji - zainwestowany kapitał. Podczas masowych spadków kursów akcji na giełdzie wzrasta współczynnik korelacji pomiędzy nimi, co zwiększa poziom ryzyka całego portfela. Masowe wykupy wzmacniają jedynie trend spadkowy, a to przekłada się na drastyczne spadki wartości tytułów uczestnictwa. Wówczas najwięcej niedoświadczonych uczestników funduszy popełnia brzemienne w skutkach błędy. Chcąc uratować chociażby część kapitału ustawiają się w kolejkach składających dyspozycje wykupu. Poddawanie się instynktowi stadnemu w takich sytuacjach jest przyczyną dużych strat.
Podejmując decyzję o inwestycji w fundusz akcji należy zdawać sobie sprawę, jakie czynniki determinują wzrosty kursów akcji. Należy więc zidentyfikować sytuację na rynku akcji. Pomogą w tym doradcy finansowi, prasa lub specjalistyczne portale internetowe, jak www.bankier.pl. Jeżeli mamy pewność, że rynek znajduje się w trendzie wzrostowym i ceny akcji nie są jeszcze przewartościowane, warto wówczas kupić jednostki funduszy inwestujących w akcje.
Jest faktem, że długim terminie fundusze akcji okazują się zazwyczaj bardziej efektywne, niż fundusze lokujące w dłużne papiery wartościowe.
Należy pamiętać, że na rynkach akcji, a zatem i w przypadku funduszy akcji dochodzi nieraz do dużych wahań cen, co nie zawsze ma korzystny wpływ na jakość inwestowania.
Tracą one podczas bessy więcej, niż fundusze inwestujące w bezpieczne instrumenty lub fundusze mieszane, jednak okresy hossy wynagradzają z nadwyżką poniesione straty. Aby więc osiągnąć wysokie zyski należy wykazać się dużą cierpliwością. Po okresie 10 lat inwestycji można zwielokrotnić wartość zainwestowanego kapitału, pod warunkiem że fundusz będzie zarządzany profesjonalnie.
Ważne, aby nie ulegać panikom na rynku akcji podczas korekty na giełdzie. W okresie dekady mogą zdarzyć się nawet dwukrotnie takie sytuacje. Mogą być one nawet okazją dla powiększenia wartości portfela. Stąd podejście do inwestycji w fundusze lokujące na rynku akcji powinno być długoterminowe.
Fundusze akcji są odpowiednie dla osób akceptujących wyższe ryzyko, młodych, mających przed sobą wiele lat aktywnego życia, skłonnych zaakceptować długi horyzont inwestycyjny.
Jan Mazurek
Źródło:
